Pörtlek göz ne anlama gelir ve neden oluşur?

Pörtlek göz, tıbbi adıyla "ekzoftalmi" veya "proptozis", göz kürelerinin normalden daha öne doğru çıkık göründüğü bir durumdur. Bu, genellikle göz yuvasındaki (orbita) dokuların şişmesi, iltihaplanması veya büyümesi sonucu gözün ileri itilmesiyle ortaya çıkar. Pörtlek göz, tek gözde veya her iki gözde birden görülebilir ve ciddiye alınması gereken bir sağlık sorununun işareti olabilir. Erken teşhis ve tedavi, görme kaybı gibi komplikasyonları önlemek açısından önemlidir.

Pörtlek gözün en yaygın nedeni, tiroid bezinin aşırı çalışmasıyla ilişkili bir otoimmün hastalık olan Graves hastalığıdır. Ancak başka faktörler de bu duruma yol açabilir. İşte pörtlek göze neden olabilecek başlıca sebepler:

• Graves Hastalığı: Otoimmün bir bozukluk olup, tiroid hormonlarının aşırı üretimine neden olur. Göz çevresindeki dokuların iltihaplanması ve şişmesi, gözün öne doğru itilmesine yol açar. Graves hastalığı, pörtlek göz vakalarının yaklaşık %90'ından sorumludur.
• Göz Yuvası Enfeksiyonları: Orbita selüliti gibi bakteriyel enfeksiyonlar, göz çevresindeki dokularda şişmeye ve gözün çıkık görünmesine neden olabilir.
• Tümörler: Göz yuvasında veya çevresinde gelişen iyi huylu veya kötü huylu tümörler, gözü iterek pörtlek görünüme sebep olabilir. Örneğin, orbita tümörleri veya metastazlar.
• Travma: Göz bölgesine alınan darbeler, orbita kırıkları veya kanamalar, gözün pozisyonunu değiştirebilir.
• İnflamatuar Hastalıklar: Sarkoidoz veya Wegener granülomatozu gibi sistemik inflamatuar durumlar, göz çevresini etkileyebilir.
• Damarsal Anormallikler: Göz yuvasındaki damarlarda anevrizma veya arteriyovenöz malformasyon gibi sorunlar, gözde çıkıklığa yol açabilir.
• Konjenital Faktörler: Doğuştan gelen bazı yapısal anormallikler, nadiren pörtlek göze neden olabilir.

Pörtlek göz, genellikle aşağıdaki belirtilerle birlikte görülür:

• Gözlerde kuruluk, kızarıklık veya tahriş hissi
• Göz kapaklarının tam kapanmaması (lagoftalmi)
• Çift görme veya bulanık görme
• Göz hareketlerinde kısıtlılık veya ağrı
• Işığa hassasiyet
• Göz çevresinde şişlik veya ağrı

Eğer gözlerinizde ani veya ilerleyen bir çıkıklık fark ederseniz, görme değişiklikleri yaşıyorsanız veya ağrı hissediyorsanız, derhal bir göz doktoruna veya endokrinoloji uzmanına başvurmalısınız. Erken müdahale, altta yatan nedenin tedavisi ve kalıcı hasar riskinin azaltılması için hayati önem taşır.

Teşhis için doktorunuz fiziksel muayene yapacak ve şüphelendiği nedene yönelik testler isteyebilir:

• Göz muayenesi: Göz hareketleri, görme keskinliği ve göz basıncı kontrol edilir.
• Kan testleri: Tiroid fonksiyonlarını değerlendirmek için TSH, T3, T4 gibi testler yapılır.
• Görüntüleme yöntemleri: BT (bilgisayarlı tomografi) veya MRI (manyetik rezonans) ile orbita yapıları incelenir.

Tedavi, altta yatan nedene bağlı olarak değişir:

• Graves hastalığında: Tiroid hormon seviyelerini düzenlemek için ilaçlar, radyoaktif iyot tedavisi veya cerrahi müdahale kullanılabilir. Göz belirtileri için suni gözyaşı, kortikosteroidler veya cerrahi seçenekler düşünülebilir.
• Enfeksiyonlarda: Antibiyotik tedavisi uygulanır.
• Tümör veya travma durumlarında: Cerrahi müdahale gerekebilir.

Sonuç olarak, pörtlek göz ciddiye alınması gereken bir durumdur ve mutlaka uzman bir hekim tarafından değerlendirilmelidir.